Eind maart werden alle kademuren van de Dijle in de Mechelse binnenstad geïnspecteerd in opdracht van De Vlaamse Waterweg nv. In totaal zijn daarbij 94 private percelen en ongeveer 400 eigenaars betrokken. Van elk perceel werd een rapport opgesteld dat de betrokken eigenaars begin mei ontvingen. Tijdens een algemene adviesavond op 31 mei werden de algemene resultaten en adviezen toegelicht aan de betrokken eigenaars. 

Wat bestudeerde het rapport?
Het rapport, bestaande uit vier pagina’s, bevatte volgende onderdelen: overzichtsfoto en detailfoto’s kademuur, functionele vaststellingen, detailbeoordeling aan de hand van vastgelegde aandachtspunten, eventueel enkele bijzondere vaststellingen, risicobeoordeling van de situatie met globaal oordeel en kort advies voor herstel. 

Volgende punten werden in detail bestudeerd. Vooral de zone rond de waterlijn werd geïnspecteerd aangezien dit de zone is waar de meeste schade voorkomt:

• Plantengroei: sommige en overvloedige plantengroei kan schade veroorzaken aan de kademuur. 
• Materiaal en voegen: de staat van het materiaal en de voegen waaruit de kademuur is opgebouwd.
• Staat van aanwezige scheuren
• Vervormingen

Resultaten inspectie
Van de 94 bestudeerde private percelen kreeg:

• 11 procent de beoordeling: ‘Goede beoordeling. Goed onderhoud en regelmatige controle aangeraden.’
• 26 procent de beoordeling: ‘Situatie is aanvaardbaar. Preventief onderhoud aangeraden.’
• 49 procent de beoordeling: ‘Slechte situatie. Verbetering sterk aangeraden om erger te voorkomen.’
• 14 procent de beoordeling: ‘Zeer slechte situatie. Reeds kritieke schade en kan (snel) verder uitbreiden. Restauratie aangeraden.’

De schade verloopt doorgaans volgens hetzelfde patroon. In een eerste fase worden de voegen aangetast als gevolg van weersomstandigheden (combinatie van neerslag en vorst) of bacteriën, schimmel- en plantengroei. Eens de voegen sterk verweerd zijn en loskomen, kunnen bakstenen makkelijk loskomen uit het metselwerk. Dit proces zet zich verder tot er grote gaten ontstaan. In een laatste (extremere) fase kunnen gaten zelfs zo diep en groot worden dat de structuur van de kademuur in het gedrang komt. 

Afhankelijk van hun rapport zullen eigenaars kleine of grote werken moeten uitvoeren. In vele gevallen zal de muur eerst schoongemaakt moeten worden en verdwenen stenen en voegen opgevuld moeten worden. Bij grote gaten in de kademuur zijn bijkomende stabiliteitsstudies en grote herstellingswerken nodig. 

Participatietraject
Eigenaars kunnen individueel advies vragen over hun rapport tijdens vier momenten: ma 4 juni tussen 16 en 20u, woe 6 juni tussen 14 en 17u, do 7 juni tussen 16 en 20u en za 9 juni tussen 9 en 12u. Ze kunnen hiervoor zonder afspraak terecht in de renovatiemobiel, dan te vinden op de Haverwerf. 

Om eigenaars zo goed mogelijk te ondersteunen in het onderhoud en herstel van hun kademuur, organiseert Stad Mechelen tussen november 2018 en februari 2019 enkele workshops. Via die workshops krijgen stad en eigenaars een goed beeld van de verschillende stappen die ondernomen moeten worden en de drempels die daarbij ervaren worden. Door samen na te denken, wordt via die workshops een ondersteuningspakket op maat uitgewerkt. Alle eigenaars kunnen in het voorjaar van 2019 intekenen op een of meerdere onderdelen van dit ondersteuningspakket. 

Publieke kademuren
Een belangrijke partner binnen dit project is De Vlaamse Waterweg nv, die ongeveer de helft van de kademuren van de Dijle in de binnenstad beheert. Dat zijn o.a. de kademuren aan de Vismarkt, Haverwerf, jachthaven en Winketkaai. Die werden eerder al geïnspecteerd. De Vlaamse Waterweg nv werkt momenteel aan een plan van aanpak om de nodige herstellingen uit te voeren. 

Europese subsidies vanuit het Water Resilient Cities-project
De ondersteuning die Stad Mechelen en De Vlaamse Waterweg nv kunnen bieden aan eigenaars bij het renoveren van de kademuren is mede mogelijk dankzij subsidies van het Europese interreg 2 Zeeën-project Water Resilient Cities. Dit project wil historische steden weerbaarder maken tegen hevige regenval. Meer informatie over dit project vind je op https://www.mechelen.be/wrc. 

Interessante websites
www.mechelenklimaatneutraal.be/dijleleeft
www.mechelenklimaatneutraal.be/klimaatadaptatie