De bestaande sluizen op de Boven-Schelde (Asper, Kerkhove, Oudenaarde) dateren uit de jaren ‘20 van de 20ste eeuw en zijn dus bijna honderd jaar oud. Dergelijk verouderde infrastructuur met een hoge blootstelling geeft een hoger risico op uitval, wat de veiligheid in gevaar brengt en potentieel een grote economische en maatschappelijke impact heeft. Op vraag van Vlaams minister Lydia Peeters gaf de Vlaamse regering vrijdag 14 juli haar goedkeuring om deze sluizen te upgraden via een Design Build Finance Maintain (DBFM)-formule.  

“De sluizen zijn niet alleen verouderd maar voldoen ook niet meer aan de afmetingen die we vandaag nodig hebben om grotere schepen te versassen. Om de bedrijfszekerheid te verhogen en de waterweg op te waarderen, is het noodzakelijk om de sluizen te vernieuwen. Ter hoogte van elk stuwsluizencomplex zal een nieuwe klasse Vb-sluis gebouwd worden. De inplanting van de nieuwe sluizen situeren zich tussen de bestaande sluizen en de nieuwe stuwen, waarbij de oude stuwen worden opgebroken”, zegt minister Peeters. “Door de gebiedsgerichte en geïntegreerde aanpak in een DBFM-programma zijn er schaalvoordelen mogelijk. Dit zorgt ervoor dat de voordelen sneller zullen gerealiseerd worden en de hinder voor de scheepvaart beperkter zal zijn.” 

De hoofddoelstelling van het DBFM-project “Sluizen Boven-Schelde” is dan ook de bouw van de nieuwe sluizen in functie van de instandhouding en de opwaardering van het patrimonium naar robuuste, betrouwbare en toekomstbestendige infrastructuur, het optimaal uitrusten van de kunstwerken in functie van afstandsbediening en de opwaardering van de waterweg voor de scheepvaart. De uitvoering van het project kan worden aangevat in 2026 waarbij het project ten vroegste in 2030 afgerond zal zijn.  
 
Op basis van de geraamde bouwkost, een inschatting van de onderhoudskosten en (marktconforme) financieringskosten, worden de toekomstige beschikbaarheidsvergoedingen gerelateerd aan dit DBFM-project geraamd op 21 à 25 miljoen euro per jaar (inclusief btw).  
 
Op afstandsbediening beweegbare kunstwerken 
 
In Vlaanderen zijn er maar liefst 427 beweegbare kunstwerken op de waterwegen, gaande van bruggen en sluizen tot stuwen en pompstations. Hiervan worden er momenteel circa honderd bediend vanuit lokale afstandsbedieningscentrales, zoals in Zemst, Kampenhout, Rijkevorsel of de Kruispoortcentrale in Brugge. Het is de ambitie van minister Lydia Peeters om tegen 2032 álle beweegbare kunstwerken in Vlaanderen te bedienen vanuit slechts drie afstandsbedieningscentrales. In het westen wordt in Evergem een nieuw shared services center gebouwd, waar een afstandsbedieningscentrale in ondergebracht wordt. Voor het oosten en het centrum van Vlaanderen is de integratie van de bediening voorzien op sites van De Vlaamse Waterweg in Hasselt en Willebroek.   
 
Om alles vanop afstand te kunnen bedienen, dringt de renovatie en modernisering van de beweegbare kunstwerken (ca. 130 bruggen, 110 sluizen en 60 stuwen en pompinstallaties) zich op. Zo heeft Vlaams minister Lydia Peeters beslist om een cluster van 27 beweegbare kunstwerken en ook de 3 sluizen op de Boven-Schelde aan te pakken via een DBFM-formule.  
 
“Door de sluizen meteen uit te rusten met installaties om bediening op afstand mogelijk te maken willen we een boost geven aan de modal shift richting het water. We willen onze Vlaamse waterwegen uitbouwen tot een krachtig netwerk dat bijdraagt aan de economie, de welvaart en de leefbaarheid van Vlaanderen. Daarom investeren we niet alleen in de binnenvaart als betrouwbare en duurzame transportmodus, maar ook als innovatieve sector”, zegt minister Peeters.  

Het vernieuwen van de sluizen kadert in de inhaaloperatie van Vlaams minister Lydia Peeters om de onderhoudsachterstand bij kunstwerken (sluizen, stuwen, bruggen, tunnels…) versneld weg te werken.