Het Albertkanaal wordt uitsluitend gevoed met Maaswater en bij langdurige droogte levert de rivier onvoldoende water om het Albertkanaal van voldoende water te voorzien. Dat maakt dat De Vlaamse Waterweg nv dan genoodzaakt is om waterbesparende maatregelen te nemen die een negatieve impact hebben op het rendement van de scheepvaart. De geleidelijke klimaatwijziging zal bovendien maken dat periodes van langdurige droogte frequenter zullen voorkomen.

Om de bedrijfszekerheid van de binnenvaart op het Albertkanaal te verhogen besloot De Vlaamse Waterweg nv om gecombineerde pomp- en waterkrachtcentrales te bouwen op de zes sluizencomplexen (Wijnegem, Olen, Ham, Hasselt, Diepenbeek en Genk) van het Albertkanaal. De installatie in Hasselt is de derde concrete realisatie, na Ham in 2011 en Olen in 2013. Het zijn sprekende voorbeelden van de inspanningen van De Vlaamse Waterweg nv om economie en ecologie hand in hand te laten gaan.

In periodes van watertekort pompen deze installaties het water van onder aan de sluis terug naar de bovenkant van de sluis, zodat dezelfde hoeveelheid water opnieuw kan worden gebruikt om schepen door de sluis te laten varen. Hierdoor moet De Vlaamse Waterweg nv geen of minder maatregelen nemen om het waterverbruik van de kanalen te beperken.

Dankzij het concept van een gecombineerde pomp- en waterkrachtcentrale kunnen de installaties in periodes dat er voldoende water beschikbaar is, worden gebruikt om stroom te produceren uit waterkracht voor ongeveer 1500 gezinnen. De installatie draagt op die manier bij tot het realiseren van de Vlaamse doelstellingen op vlak van de productie van energie uit hernieuwbare energiebronnen.

In de volgende jaren zullen ook op de sluizencomplexen van Diepenbeek, Genk en Wijnegem dergelijke installaties worden gebouwd om zo het globale waterverbruik van het Albertkanaal in droge periodes met ongeveer 50% te beperken. Andere waterbesparende maatregelen kunnen zo meteen uitgesteld of zelfs overbodig worden.

“Zodra al deze pompen operationeel zijn zullen we, letterlijk en figuurlijk, over zeer krachtige instrumenten beschikken om de waterhuishouding op het Albertkanaal optimaal te beheren en om zo, in het belang van binnenvaart en watergebonden bedrijven, een vlotte en veilige scheepvaart onder alle omstandigheden te kunnen garanderen,” vertelt ir. Chris Danckaerts, gedelegeerd bestuurder De Vlaamse Waterweg nv. “De bouw van deze installaties past uitstekend binnen het beleid dat de Vlaamse Regering voor ogen heeft. Een beleid dat erop gericht is om onze waterwegen op het vlak van mobiliteit, duurzaamheid, innovatie en inschakeling in het maatschappelijk weefsel nog beter te laten renderen dan nu al het geval is.”

Het ‘hart’ van de centrale bestaat uit drie enorme vijzels die elk in een vijzelgoot geplaatst worden. Deze vijzels behoren met een diameter van 4,3 meter en een lengte van 22 meter tot de grootste schroeven ter wereld. Elke combinatie vijzel en vijzelgoot weegt 95 ton. De vijzels zijn in staat om 5 m³ water per seconde over een hoogte van meer dan 10 meter op te pompen.

De installatie in Hasselt wordt gebouwd door de Tijdelijke Handelsvereniging Eureka (Engie-Hye). De schroeven worden gebouwd door de firma Vandezande uit Diksmuide.

ENGIE Fabricom is verantwoordelijk voor de elektromechanische en technische uitrusting van de installatie, waaronder het leveren en plaatsen van de drie Archimedesschroeven of vijzelpompen.

Er werd gekozen voor een ecologische technologie. Dankzij de grote waterkamers en de tragere rotatie van dit type schroeven wordt de schade aan het visbestand tot een minimum beperkt. 

Dit project sluit naadloos aan bij de ambitie van ENGIE Fabricom om oplossingen te bieden voor een wereld in transitie. Enerzijds op vlak van mobiliteit, dankzij het stimuleren van de binnenvaart. Maar ook op vlak van hernieuwbare energie, dankzij de productie van groene stroom,” belicht Filip Cocquereaux, Division Manager Infra bij ENGIE Fabricom.