De voorbereidingen begonnen al na de herfstvakantie, maar het echte werk begint nu pas. Op 3 december gaan de eerste gebouwen in de Oostkaai in Menen tegen de vlakte. Na de afbraakwerken komt er volgende zomer een tijdelijke invulling van de vrijgekomen terreinen. De Vlaamse Waterweg nv en de stad Menen maken er samen de activiteiten mogelijk waarvoor de meeste stemmen zijn uitgebracht.

Het eerste gebouw is afgebroken. Menen staat nu definitief aan de vooravond van de Leiewerken, die het gezicht van de stad fundamenteel zullen veranderen en de hele regio zullen klaarmaken voor het transport van de toekomst. De Leiewerken maken deel uit van Seine Schelde Vlaanderen, het grootscheeps binnenvaartproject van De Vlaamse Waterweg nv, met steun van de Europese Unie.

“We stellen vast dat onze inspanningen lonen. Het transport via het water stijgt jaar na jaar. Op de Leie vervoeren we momenteel een equivalent van 580.000 vrachtwagens per jaar. Zonder binnenvaart zouden die vrachtwagens onze wegen dichtslibben.”, zegt Vlaams minister van Mobiliteit en Openbare Werken Lydia Peeters (Open VLD); “Tegelijk zorgen we dat de hele omgeving van de waterweg herleeft. In Menen komen twee nieuwe bruggen en de Leie-oevers gaan er helemaal anders uitzien. Voor zowel de werken zelf als het verwerven van woningen en gronden wordt bijna 67 miljoen euro voorzien. De Vlaamse Waterweg nv draagt het overgrote deel daarvan, maar ook de stad Menen investeert mee.“

“De Stad Menen is tevreden dat de Leiewerken – de Werf van de Eeuw – van start kunnen gaan. We kijken enthousiast uit naar de ingrijpende stadsvernieuwing aan en rond de Leieboorden in het hart van onze stad. Dit grote project is niet alleen van belang voor de binnenvaart langs het traject van Seine Schelde Vlaanderen: het geeft ook een groot deel van onze stad een volledig nieuwe aanblik, met tal van nieuwe kansen voor onze inwoners, handelaars én bezoekers”, zegt schepen van de stad Menen en het project .

Gefaseerde sloop start in de Barakken
De aangestelde aannemer voor de sloop, Van Tornhaut bvba, is klaar met de voorbereidende werken in de Oostkaai en nam alle nodige voorzorgsmaatregelen. Op donderdag 3 december verdwijnt het eerste gebouw. Om veiligheidsredenen roept De Vlaamse Waterweg nv om weg te blijven en niet te komen kijken naar de afbraak. Tijdens de afbraak zullen regelmatig updates verschijnen via de website en sociale media.

De afbraakwerken beginnen niet overal tegelijk. Ze verlopen per zone in zes fasen in totaal, die na elkaar opstarten. De aannemer ontmantelt telkens eerst omzichtig alle gebouwen en pas daarna start de eigenlijke sloop. Na een vijftal maanden is een zone afgewerkt. Alle afbraakwerken samen duren tot volgende zomer.

Ongeveer gelijktijdig met de sloop in de Oostkaai starten de voorbereidingen in de tweede zone tussen de Halewijnstraat, de Demeystraat en de Rijselstraat. Ongeveer een maand later is het de beurt aan de zone aan de andere kant van de Demeystraat en volgen de panden in de Westkaai.

Minder hinder tijdens de afbraakwerken
Bijna alle straten blijven tijdens de sloopwerken bereikbaar. Er zal ook altijd doorgang mogelijk blijven voor fietsers en voetgangers. Pand per pand wordt een veilige werfzone afgebakend die soms tot op het voetpad komt. Voetgangers moeten daar oversteken.

In de zones waar gewerkt wordt, zal er een plaatselijk parkeerverbod van kracht zijn. Zo verzekeren we dat er voldoende ruimte is voor de werfzone en werfwagens. Daar waar de veiligheidszone tot op de straat komt, zijn er onvermijdelijk plaatselijke versmallingen waar het verkeer slechts in één richting voorbij kan. Die zone zal telkens opschuiven per pand waar gesloopt wordt.

De aannemer voorziet maatregelen om de sloopwerken zo veilig mogelijk te laten verlopen. Stof wordt beperkt door een vernevelingssysteem en geluidshinder wordt verminderd dankzij het gebruik van moderne, stillere materialen. Maar geluid, trillingen en stof kunnen natuurlijk nooit helemaal worden vermeden bij afbraakwerken.

Aan de slag met de mening van Menen
Het afgelopen jaar dachten ruim 500 Menenaars een laatste keer mee over het ontwerp de Leie-oevers op een infomarkt of via een digitale bevraging. Ontwerpers houden daarmee rekening voor het finale ontwerp. Zo besteden ze extra aandacht aan veel groen met uitkijkpunten op het water, plekken waar het gecontroleerd mag verwilderen en veel ruimte voor fietsers, wandelaars, lopers of wie wil spelen op een grasveld.

De ruimte onder de bruggen zal niet verloren gaan. Menenaars zien het vooral als een plek om fietsen te parkeren of om straatkunst, lokale verhalen en helden te tonen. Nu nog afwachten of de onderkant van de brug daarvoor de meest aangewezen plek is, mogelijk zijn er daarvoor nog meer geschikte locaties in de directe omgeving.

Keuzes voor tijdelijke invulling
Na de sloop gaat er ook wat gebeuren op de vrijgekomen braakliggende terreinen. Wat er gaat gebeuren, dat is mee bepaald door de Menenaars zelf. De pop-up ontmoetingsplek blijkt het meest populair en komt er dus zeker. Maar De Vlaamse Waterweg nv en de stad Menen willen méér te doen. De vijf meest gekozen activiteiten kunnen mogelijk allemaal een plek krijgen vanaf de zomer van 2021.

Voor de uitwerking van de activiteiten slaan verschillende diensten van de stad Menen de handen in elkaar. Niets ligt al vast, maar er zijn al wel verschillende plannen. Zo zal Boulevard Solar op de terreinen neerstrijken en worden creatieve ideeën en speelelementen uitgewerkt. Verschillende stadsdiensten bekijken samen met De Vlaamse Waterweg nv hoe en waar er een oefenterrein voor mountainbikes, een hondenweide en een eetplek kunnen komen. Een aantal Menenaars gaven zich op om verder mee te denken over de concrete uitwerking. Binnenkort worden zij uitgenodigd voor een digitale brainstorm.

De voorzitter van De Vlaamse Waterweg nv Frieda Brepoels onderlijnt het belang van lokale betrokkenheid: “Deze ingrijpende werken en de onvermijdelijke onteigeningen die daarbij horen, maken het voor Menen niet makkelijk. Daarom verheugt het mij in de bevraging te lezen dat er echt wordt uitgekeken naar de ‘werf van de eeuw’. Driekwart van wie meedacht, geeft de Leiewerken een score van zeven en hoger. De infomarkt en bevraging leverden ons bovendien een schat aan informatie op. Daardoor kan De Vlaamse Waterweg nv nog meer gericht informeren en rekening houden met de lokale gevoeligheden. We focussen niet alleen op het eindresultaat maar hebben we ook aandacht voor wat er in tussentijd gebeurt. We beperken de hinder van de werken en benutten de tijdelijke kansen die de vrijgekomen terreinen bieden. Zo krijgt Menen alvast een voorproefje van hoe de vernieuwde stad aan het water kan smaken.

Verloop van de ‘werf van de eeuw’
Nadat de laatste details op basis van de bevraging zijn verwerkt, zal het definitieve ontwerp voor de Leiewerken in het centrum van Menen in het begin van 2021 gepresenteerd worden. Dan volgt het opmaken van de omgevingsvergunning met bijhorend openbaar onderzoek. De voorlopige toekomstbeelden en de resultaten van de bevraging kan je vinden op de website. Naast de nieuwe look voor de Leie-oevers wordt de huidige brug in de Rijselstraat vervangen door een nieuwe, open brug. De eigenlijke Leiewerken in het centrum starten pas ten vroegste in de tweede helft van 2022.

Ter hoogte van het Barakkenpark komt een nieuwe fiets- en voetgangersbrug. Daarvoor loopt nu de procedure voor de omgevingsvergunning. Als alles goed gaat, starten de werken aan deze fiets- en voetgangersbrug al volgend najaar. Die werken zullen ongeveer anderhalf jaar duren. Alle werken samen moeten afgerond zijn in 2025.

We houden je op de hoogte
De details van de impact van de werf zijn, de bevraging en de Leiewerken zijn steeds terug te vinden op de website van Seine Schelde Vlaanderen via www.seineschelde.be/locatie/menen. Vooraleer er werken starten in een nieuwe zone, krijgen alle buurtbewoners een brief in de bus met meer details en wordt actuele informatie tegelijk via sociale media verspreid. Zo blijft iedereen altijd up-to-date.